Kształt jaja jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych w przyrodzie, dlatego trudno się dziwić, że od początku rozwoju cywilizacji, stanowi ogromną inspirację dla artystów i twórców. Z okazji przypadającego w połowie października Dnia Jaja zapraszamy, na krótki przegląd sposobów, w jaki dawano wyraz tej inspiracji.
Według starożytnych Rzymian wszystko zaczynało się od jajka, co określali łacińskim zwrotem „ab ovo”. Z tego powodu daniem inicjującym każdą ucztę w Imperium Romanum było właśnie jajko. O tym, że wykluł się z niego świat, przekonani byli również dawni mieszkańcy Chin, Indii i Peru. Ten kształt od początku fascynował ludzi, dlatego zapraszamy na krótki przegląd najciekawszych efektów tych fascynacji.
W architekturze
Dla wielu architektów jajko stanowiło wzór kształtu idealnego, który zainspirował konstrukcje oparte na łuku – tak powszechne od samych początków budownictwa. Były one bardzo wytrzymałe, dlatego niektóre można podziwiać do dzisiaj np. te w starożytnych akweduktach.
Formę zbliżoną do jajka ma kopuła słynnej florenckiej katedry, którą zaprojektował Filippo Brunelleschi. Legenda głosi, że kiedy wygrał konkurs na stworzenie tej budowli i został poproszony o pokazanie projektu – wyciągnął jajko. Został więc wybrany na architekta świątyni, a kopuła o rozpiętości ponad 40 metrów jest podziwiana do dziś.
Współcześni architekci również inspirowali się owalnym kształtem, np. w hotelu La Grande Motte projektu Jeana Balladura tarasy wyglądają jak połówki jajek, a Teatr Narodowy w Pekinie, zaprojektowany przez Paula Andreu, przypomina przeszklone, futurystyczne jajko zanurzone w wodzie.
W sztuce
Jajko stanowiło również inspirację dla wielu artystów. Salvador Dalí był nim zafascynowany i pojawiało się na jego obrazach, w rzeźbach i na fotografiach. Nic zatem dziwnego, że muzeum artysty w hiszpańskim Figueres ma formę zamku ozdobionego jajami.
Ten charakterystyczny kształt występuje też w dziełach wielu rzeźbiarzy, np. Gavina Turka, Constantina Brâncuși, Jeefa Koonsa czy Magdaleny Abakanowicz. W ciekawy sposób wykorzystuje tę formę holenderski artysta Henk Hofstra umieszczając wielkie, interaktywne rzeźby sadzonych jajek na ulicach miast m.in. Holandii, Chile i Brazylii.
W designie
Kształt jaja pojawiał się też we wzornictwie przemysłowym. Najbardziej znane są „jajeczne” meble, a dokładniej fotele. W roku 1958 Arne Jacobsen, duński architekt i designer zaprojektował Egg Armchair dla hotelu Radisson w Kopenhadze. Mebel okazał się bardzo popularny i jest produkowany do dzisiaj. Nie inaczej było w przypadku krzesła jajecznego Ovalia (Ovalia Egg Chair), także duńskiego projektanta Henrika Thor-Larsena, które powstało w 1968 roku. Oba fotele zdobyły ogromną sławę wśród miłośników designu oraz użytkowników i stały się symbolami nowoczesności.
W jubilerstwie
O tym, że jajko może być także przedmiotem jubilerskim, cały świat przekonał Peter Carl Fabergé. Był on nadwornym złotnikiem rosyjskich carów i do tworzenia swoich słynnych jajek wykorzystywał złoto, srebro, kość słoniową i masę perłową. Wykańczał je klejnotami i kolorową emalią, a wewnątrz umieszczał małe rzeźby (np. karety czy carskie pałace). Jajka Fabergé były luksusowym prezentem na Wielkanoc. Pierwsze powstało w 1884 roku jako prezent od Aleksandra III dla żony. Do wybuchu rewolucji powstały 54 jajka. Jedno z nich w 2002 roku zostało sprzedane na aukcji za 9,6 mln dolarów.
ZOBACZ TAKŻE:
Fot., źródło mat. prasowe Fermy Drobiu Jokiel.