Najmniejszy ssak świata, czyli ryjówka etruska mierzy maksymalnie 5 centymetrów (z ogonem 8 cm) i waży zaledwie 2,5 grama. Wyróżnia ją także gigantyczny apetyt – w ciągu dnia potrafi skonsumować pokarm o równowartości 1,3 masy swojego ciała. To tak jakby człowiek o wadze 90 kilogramów zjadł w ciągu doby posiłki ważące 117 kilogramów. Nie tylko je tyle każdego dnia, ale wcale nie tyje! Jak to możliwe?!
To małe, ruchliwe zwierzę prowadzi głównie nocny tryb życia. Jest terytorialnym samotnikiem, choć w sezonie rozrodczym pary i młode żyją zgodnie. Doskonale się wspina nawet po stromych powierzchniach. Ryjówki z rodziny Suncus wydzielają z gruczołów, znajdujących się po bokach ciała, substancję o zapachu piżma. Porozumiewają się dźwiękami przypominającymi ćwierkanie i brzęczenie.
W warunkach hodowlanych długość ich życia to około 1,5 – 2,5 roku. Ciąża trwa tylko od 2 do 4 tygodni, a rodzi się od 4 do 6 nagich i ślepych osesków. Młode dość długo pozostają z matką, choć mogą osiągnąć dojrzałość płciową już po miesiącu od narodzin. Jeśli rodzina musi się przenieść ze swojego gniazda, dzieci podróżują bezpiecznie: jedno chwyta matkę za ogon zębami, a każde kolejne chwyta w podobny sposób brata lub siostrę. Dzięki temu powstaje „pociąg”, którego „wagoniki” się nie zgubią w wielkim, jak na ryjówkowe standardy, świecie. Ryjówki żywią się głównie owadami, a wrocławskie osobniki najchętniej jedzą świerszcze.
W środowisku naturalnym liczebność ryjówki etruskiej nie jest znana. IUCN (Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody) nadała jej status LC, czyli najmniejszej troski. Oznacza to, że w chwili obecnej sytuacja tego gatunku jest stabilna, nie znaczy to jednak, że nic im nie grozi. Z jednej strony uważany jest za pożyteczny, ponieważ zjada owadzie szkodniki (np. szarańczę), z drugiej zaś jest tępiony z powodu swojego głośnego zachowania oraz mylenia z innym gatunkiem – pospolitą myszą.
Ten miniaturowy ssak właśnie zamieszkał we wrocławskim zoo. Ryjówki etruskie przyjechały z ogrodu zoologicznego w Goerlitz i są jedynymi przedstawicielami tego gatunku w Polsce. Swój nowy dom mają w pawilonie Sahary, obok gundii, myszy berberyjskiej i myszy kolczastej. Świetnie tu pasują, bo w naturze preferują gorący klimat. Zasięg ich występowania jest bardzo rozległy, od południa Europy, przez północną Afrykę, aż po południową Azję.
– Proszę sobie wyobrazić, że to maleństwo potrafi w ciągu dnia skonsumować pokarm o równowartości 1,3 masy swojego ciała. To tak jakby człowiek o masie 90 kilogramów zjadł w ciągu doby posiłki ważące 117 kilogramów. To wręcz niewyobrażalne! Tymczasem ryjówka nie tylko je tyle każdego dnia, ale nie tyje! – podkreśla Andrzej Miozga, kierownik sekcji małych ssaków we wrocławskim zoo.
Jak to się dzieje, że zwierzęta te nie przybierają na masie?
– Te „żarłoki” mają tak szybką przemianę materii, że właściwie muszą jeść cały czas. Wystarczy zaledwie kilka godzin bez posiłku, by dosłownie konały z głodu – wyjaśnia Miozga.
Powstaje więc pytanie, co w sytuacji, gdy brakuje pożywienia lub jest zbyt zimno dla tego zwierzęcia? Jak sobie wtedy radzi ryjówka? Otóż zapada w stan odrętwienia, podobnego do hibernacji – temperatura ciała spada do 18-20 st. C, a zamiast zwijać się w kłębek, prostuje się i sztywnieje.
Wrocławskie zoo zapewnia swoim podopiecznym odpowiednią ilość pokarmu, aby nie doprowadzić do stanu odrętwienia czy śmierci głodowej.
– Pożywienie dostarczamy ryjówkom w określonych porcjach, kilka razy w ciągu dnia. Oczywiście, najwięcej otrzymują na koniec dnia, żeby im go nie zabrakło. Nie martwimy się o jego nadmiar, ponieważ ryjówki chowają go tworząc „spiżarnie”, których u nas i w środowisku naturalnym bronią z pełnym poświęceniem – tłumaczy Monika Górska, opiekun zwierząt we wrocławskim zoo.
Siedlisko ryjówek przygotowano we Wrocławiu tak, aby przypominało środowisko życia tych zwierząt i pozwalało im na naturalne zachowania.
ZOBACZ TAKŻE:
Na ziemi pojawiły się prawie 60 mln lat temu. I mogą wkrótce zniknąć!
Fot. główne ma charakter poglądowy Wiki Commons/Trebol-a/CC BY-SA 3.0