Hipochondria to ciągły, nieuzasadniony strach o własne zdrowie. Z przeprowadzonych w ramach kampanii “Pobierz zdrowie” badań wynika, że aż 34% respondentów nie wie, czym jest hipochondria, a jednocześnie co piąty z nich przyznaje, że na nią choruje. Psychoterapia i wsparcie społeczne to skuteczne narzędzia w pokonywaniu lęku.
Na początku 2023 roku naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Akademii Leona Koźmińskiego przeprowadzili badania dotyczące wpływu relacji społecznych na ryzyko zachorowania na depresję i zaburzenia lękowe. W zaburzeniach lękowych dobre kontakty ze znajomymi w pracy czy w domu z rodziną ograniczają prawdopodobieństwo występowania problemów psychicznych o 18%. Dobre relacja zmniejszają prawdopodobieństwo ich wystąpienia o 12%, a osamotnienie zwiększa niebezpieczeństwo pojawienia się zaburzeń lękowych o 21%.
Dobre relacje społeczne wpływają na nasze poczucie bezpieczeństwa i przynależności. Te z kolei minimalizują ryzyko wystąpienia zaburzeń lękowych, w tym nozofobii czy hipochondrii. Permanentne obawy o własne zdrowie mają złożone podłoże. I choć otoczenie może pomóc pacjentom w procesie leczenia, to nie jest w stanie ich wyleczyć. Potrzeba tutaj profesjonalnego wsparcia psychiatry lub psychoterapeuty – mówi dr n. med. Karolina Karabin, koordynatorka kampanii „Pobierz Zdrowie”.
Nozofobia i hipochondria – jak je leczyć?
Hipochondria to zaburzenie nerwicowe, objawiające się lękiem o swój stan zdrowia, pomimo braku objawów. Co ważne – osoba, którą dotyka lęk o własne zdrowie jest tak silnie przekonana o chorobie, że zaczyna realnie odczuwać objawy. Osoby z hipochondrią nie udają. Nozofobia z kolei to lęk przed konkretną chorobą – najczęściej jest to nowotwór (raport zdrowia uPacjenta pokazał, że obawia się go aż 62% z nas), ale też HIV/AIDS, choroby układu sercowo-naczyniowego czy choroby weneryczne. Objawia się ciągłym szukaniem informacji o danej chorobie, rozmawianiem wyłącznie o niej, czy nadinterpretowaniem reakcji własnego ciała. Podobnie jak przy hipochondrii, pomimo braku rzeczywistych objawów, pacjent boi się diagnozy.
Strach przed chorobą można łagodzić, stosując się do podstawowych zasad profilaktyki: dbać o zdrową dietę, odpowiednią dawkę ruchu oraz snu i co roku przeprowadzać odpowiednie badania kontrolne. W przypadku, kiedy profilaktyka nie pomaga, warto rozważyć wizytę u psychoterapeuty. W przypadku lęku o zdrowie pomaga terapia poznawczo-behawioralna, inaczej zwana też kognitywno-behawioralną czy CBT.
Osoba doświadczająca nadmiernego lęku o zdrowie cierpi z powodu wpływu tego lęku na jakość jej życia – stałego zaprzątnięcia myśli lękiem przed poważnymi chorobami, unikaniem wielkiej ilości zwykłych aktywności, często poważnie zaburzonym wykonywaniem swoich ról życiowych (rodzicielskich, zawodowych, towarzyskich) oraz bardzo wysokimi kosztami nadmiarowych badań i konsultacji lekarskich.
Dlatego jeśli pomimo dobrych wyników badań kontrolnych, obawy o własne zdrowie dezorganizują życie danej osoby oraz jej otoczenia, należy jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą w dziedzinie zdrowia psychicznego. Zaleci on odpowiednią psychoterapię bądź w niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne połączone z psychoterapią – mówi Natalia Kocur, ekspertka merytoryczna kampanii „Pobierz Zdrowie”, psycholożka i psychoterapeutka z Centrum Psychoterapii Pokonaj Lęk.
Czym jest terapia poznawczo-behawioralna i gdzie szukać wsparcia?
Psychoterapia poznawczo-behawioralna może pomóc osobom zmagającym się z lękiem o zdrowie podnieść jakość ich życia, a także zrozumieć skąd bierze się ich lęk, jaką ma funkcję i jak sobie z nim radzić. Nastawiona jest na zmianę myślenia (strefa poznawcza) oraz zmianę zachowania (strefa behawioralna). Osoby żyjące z lękiem mogą szukać wsparcia w placówkach zajmujących się zdrowiem psychicznym. Coraz więcej pacjentów korzysta także z psychoterapii prowadzonej online, czy aplikacji na smartfony, które zostały stworzone dla osób mierzących się na co dzień z lękiem.
W czasie pandemii psychoterapia w gabinecie została wsparta przez psychoterapię prowadzoną online. Jeśli ktoś preferuje tego typu kontakt, to nie ma problemu – badania wykazują, że obie formy psychoterapii CBT są tak samo skuteczne. Z roku na rok pojawia się też coraz więcej aplikacji, które pomagają osobom cierpiącym na zaburzenia lękowe. Aplikacje również mogą pomagać w procesie leczenia. Zawsze jednak kontakt z drugim człowiekiem (online czy offline) będzie bardziej sprzyjał powrotowi do zdrowia – podsumowuje Natalia Kocur, ekspertka merytoryczna kampanii „Pobierz Zdrowie”, psycholożka i psychoterapeutka z Centrum Psychoterapii Pokonaj Lęk.
ZOBACZ TAKŻE:
O badaniu: Badanie zrealizowane metodą CAWI przez Instytut badań IQS w czerwcu 2023 roku na reprezentatywnej grupie 800 mieszkańców Polskich, pokazującej ogólnie występowanie określonych poglądów i zachowań w kontekście dbania o zdrowie oraz badań profilaktycznych. Fot. główna ma charakter poglądowy.