Zima to trudny czas dla naszych skrzydlatych przyjaciół. Niskie temperatury i ograniczona ilość naturalnego pożywienia sprawiają, że dokarmianie ptaków staje się nie tylko gestem dobroci, ale też koniecznością. Jednak ważne jest, aby robić to mądrze i bezpiecznie. Jaki pokarm wybierać, a czego unikać?
Należy pamiętać, że ptaki, również te żyjące blisko człowieka, są zwierzętami dzikimi, które, aby przetrwać, muszą potrafić samodzielnie znaleźć pożywienie. Całoroczne dokarmianie może ich pozbawić tej umiejętności. Dlatego powinniśmy dokarmiać dzikie stworzenia wyłącznie w określonych sytuacjach.
Kiedy trzeba dokarmiać ptaki?
Ptaki należy dokarmiać tylko wtedy, gdy same nie mają szansy znaleźć odpowiedniej dla siebie ilości pożywienia. Jest to przede wszystkim okres zimowy, gdy ziemia lub zbiorniki wodne są zamarznięte i zalega na nich śnieg. Warto jednak pamiętać, że również wiosną czy latem, w czasie ekstremalnych sytuacji pogodowych, jak duże ulewy czy susze, gdy pokarm naturalny taki jak owady lub dżdżownice i pędraki nie jest dostępny, ptaki mogą odczuwać braki pożywienia. Szczególnie w okresie lęgowym nasza pomoc może mieć dla nich duże znaczenie. Ponadto postępująca urbanizacja naturalnego środowiska bytowania ptaków powoduje, że zdobycie pokarmu na terenach miejskich staje się dla zwierząt dużym wyzwaniem. Warto zatem pamiętać, że ptaki mogą potrzebować naszej pomocy przez cały rok, jednak bardzo ważne jest, by dokarmiać je wyłącznie w ekstremalnych i wyjątkowych sytuacjach, aby nie pozbawić ich umiejętności samodzielnego szukania pożywienia.
Jeśli już zdecydujemy się na dokarmianie, należy być systematycznym. Ptaki bardzo szybko przyzwyczajają się do pory i miejsca, w którym znajdują pożywienie, szczególnie w trudnych warunkach. Regularne dokarmianie zapewnia im stały dostęp do niezbędnych składników odżywczych. Również w okresie lęgowym, kiedy ptaki wychowują swoje potomstwo, regularne źródło pokarmu pomaga rodzicom w wyżywieniu młodych, co zwiększa szanse na ich przeżycie.
Podstawowe zasady mądrego dokarmiania
Najważniejszy w dokarmianiu ptaków jest dobór odpowiedniego pokarmu. Choć często naszym pierwszym wyborem jest chleb lub resztki ze stołu, jest to jednak najgorsze możliwe rozwiązanie. Chleb jest produktem przetworzonym, ma także niską wartość odżywczą. Ponadto często pęcznieje im w wolu i może prowadzić do problemów zdrowotnych. Bardzo często także pozostawienie pieczywa na dworze, w wilgotnych warunkach, powoduje rozwój pleśni, która jest toksyczna i może powodować duże problemy zdrowotne, a nawet śmierć spożywających je zwierząt.
– Najodpowiedniejszy pokarm dla ptaków to wszelkiego rodzaju nasiona m.in. słonecznika, kukurydzy oraz ziarna, takie jak proso, pszenica, owies. Świetnie sprawdzają się również nasiona warzyw czy ziół. Specjalnie wyselekcjonowane są źródłem witamin i składników niezbędnych ptakom do przetrwania w czasie, gdy pokarmu w przyrodzie jest zbyt mało – wyjaśnia Joanna Legutko, doradcza ogrodniczy, wiceprezes zarządu przedsiębiorstwa W.Legutko.
Świetnie sprawdzają się również świeże owoce takie jak jabłka, gruszki czy morele. Niestety przy ujemnych temperaturach mogą zamarznąć, warto wówczas wybrać ich wersje suszone. Odpowiednie będą również rodzynki, orzechy lub słonina (koniecznie surowa i niesolona). Bardzo istotne jest także zabezpieczenie świeżej, czystej wody szczególnie w czasie mrozów, a także podczas upałów.
Należy unikać natomiast pokarmów słonych i pikantnych. Nie są odpowiednie dla ptaków i mogą im zaszkodzić. Nieodpowiednie jest także jedzenie przetworzone oraz resztki z kuchennego stołu.
Jak i gdzie dokarmiać?
W przypadku ptaków zamieszkujących zbiorniki wodne – kaczek czy łabędzi – należy pamiętać, aby pokarmu nie wrzucać bezpośrednio do wody. Najlepiej zostawić go na brzegu, w stosunkowo suchym i czystym miejscu.
Natomiast dla mniejszych, przydomowych ptaków, jak sikorki, wróble czy szczygły warto przygotować specjalne karmniki. Mogą to być typowe domki dla ptaków, w których możemy umieścić mieszanki ziaren oraz poidełko z wodą.
– Świetnym rozwiązaniem, szczególnie w czasie mrozów są kule tłuszczowe, które możemy zrobić w prosty sposób razem z dziećmi. Wystarczy wykorzystać dobrej jakości tłuszcz oraz odpowiednią mieszankę ziaren. Możemy również wykorzystać gotowy produkt, który należy umieścić w woreczku sznurkowym, z którego ptaki bez problemu będą mogły wydobyć pokarm lub w specjalnie przygotowanym do tego rodzaju wyrobów karmniku. Należy pamiętać, aby umieścić go w takim miejscu, w którym będzie on dla ptaków dobrze widoczny. Miejsce to powinno być również bezpieczne (najlepiej takie, do którego trudno będzie dotrzeć drapieżnikom). Dokarmianie ptaków ma sens jedynie wtedy, kiedy robimy to mądrze. Przede wszystkim ważna jest regularność oraz wybór odpowiedniego rodzaju pokarmu dobrej jakości – tłumaczy Joanna Legutko.
W karmniku trzeba także zachowywać porządek. Resztki owoców czy tłuszcze mogą się psuć, pleśnieć i finalnie zaszkodzić skrzydlatym gościom.
Jeśli natomiast posiadamy własny ogródek, warto posadzić w nim rośliny, które będą źródłem pożywienia przez całą zimę: dziką różę, bez czarny lub koralowy, jarząb pospolity, kalinę koralową, głóg czy berberys. Dodatkowo będą stanowić dla nich schronienie.
Dokarmianie ptaków jest istotne, szczególnie w okresach, gdy ich naturalne źródła pokarmu są ograniczone, jak zima czy w czasie ekstremalnych warunków pogodowych. Pamiętajmy jednak, że powinno być ono przemyślane i odpowiedzialne. Wybierając właściwy pokarm – taki jak nasiona, owoce, czy specjalne mieszanki – i dbając o regularność, możemy znacząco wspierać naszych skrzydlatych przyjaciół w trudnych dla nich warunkach.
ZOBACZ TAKŻE:
Zaobserwowano potężne stado żubrów na obrzeżach Puszczy Białowieskiej