Naukowcy, którzy obserwują wpływ diety na oczekiwaną długość życia, odkryli, że dzięki czarnej kawie, możemy zyskać dodatkowe lata[i]. W jaki sposób? Umiarkowana konsumpcja czarnego napoju może według badaczy zmniejszyć ryzyko zgonu z powodu niektórych chorób. Zauważono powiązania między spożywaniem kawy a niższym ryzykiem śmiertelności na skutek chorób przewodu pokarmowego[ii] czy sercowo-naczyniowych[iii], [iv], a także niektórych nowotworów[v].
Co warto wiedzieć o wpływie kawy na dłuższe życie?
- Zauważa się rolę kawy nie tylko w prewencji wielu chorób, ale i w obniżaniu ryzyka śmiertelności w ogóle[vi].
- Regularne spożywanie kawy może obniżać ryzyko śmiertelności z powodu chorób układu krążenia[vii],[viii], chorób układu pokarmowego[ix] czy niektórych nowotworów[x].
- Umiarkowana porcja kawy to 3-5 filiżanek dziennie[xi].
- Największy prozdrowotny potencjał ma kawa czarna, bez dodatków śmietanki czy cukru.
- Kawa jest napojem, który pomaga się zrelaksować – warto ją pić w towarzystwie przyjaciół i dla chwili przyjemności.
Kawa dla serca
Znaczenie diety w prewencji chorób układu krążenia pozwala zwrócić się w stronę produktów takich jak kawa. Jedno z nowszych badań wykazało, że spożywanie około 3 filiżanek kawy dziennie zmniejsza ryzyko wystąpienia schorzeń układu sercowo-naczyniowego nawet o 21 proc.[xii], [xiii]. Inna analiza pozwoliła potwierdzić, że picie kawy nie prowadzi do niewydolności serca ani ostrego zawału serca, również w przypadku osób cierpiących na dolegliwości ze strony układu krążenia[xiv]. Przeprowadzone w Hiszpanii badanie wśród osób starszych (65 lat i więcej) dowiodło, że spożywanie kawy wiązało się z niższą śmiertelnością z powodu chorób serca w tej grupie wiekowej[xv].
Aż 13 proc. zgonów związanych z chorobami układu sercowo-naczyniowego jest powiązanych z nieodpowiednią dietą[xvi]. Wśród pozostałych, istotnych przyczyn wskazuje się stosowanie używek, jak tytoń czy alkohol, brak aktywności fizycznej oraz nadwagę – zwraca uwagę prof. dr hab. Mirosław Jarosz, wieloletni Dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia oraz kierownik Kliniki Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii Instytutu Żywności i Żywienia, obecnie Dyrektor Instytutu Edukacji Żywieniowej i Stylu Życia Profesora Jarosza. Tymczasem badania pokazują, że kawa jest nie tylko prozdrowotnym składnikiem diety, ale ze względu na właściwości pobudzające kofeiny może motywować nas do podejmowania aktywności fizycznej i uprawiania sportu, będących elementami zdrowego stylu życia.
Łyk kawy dla zdrowia układu pokarmowego
Utrwalone przekonanie o tym, że kawa działa drażniąco na nasz układ pokarmowy, nie znajduje potwierdzenia w badaniach. Naukowcom udało się wykluczyć związek między piciem kawy a dyspepsją[xvii], chorobą refluksową przełyku[xviii] i chorobą wrzodową[xix]. Co więcej, konsumpcja kawy nie pogarsza objawów u większości osób, które cierpią na wymienione choroby[xx], [xxi]. Badania wskazują również na brak powiązań pomiędzy spożywaniem kawy i zaburzeniami pracy jelita grubego[xxii]. A co z zapobieganiem chorobom przewodu pokarmowego? W publikacjach naukowych wskazuje się na rolę kawy w zmniejszaniu ryzyka rozwoju chorób pęcherzyka żółciowego[xxiii], [xxiv], a także jej znaczenie dla zapobiegania i progresji chorób wątroby[xxv], w tym marskości i raka wątroby[xxvi].
Nie tylko jest ważne, ile pijemy, ale jak pijemy. Najbardziej korzystnym wyborem dla naszego zdrowia powinna być kawa czarna. Dodatek tłustego mleka czy cukru może obniżać zawartość przyswajalnych polifenoli, a w dłuższej perspektywie prowadzić do problemów z nadwagą – podkreśla prof. Jarosz. Nie zapominajmy jednak, że spożywanie kawy ma dawać nam przyjemność, a także sprzyjać kontaktom społecznym. Warto więc spożywać ją nie tylko rano, ale delektować się nią również w ciągu dnia – radzi specjalista.
Kawa a nowotwory
W 2016 roku Międzynarodowa Agencja do Badań nad Rakiem (IARC) przyznała, że kawa nie tylko nie działa kancerogennie, ale może się wręcz wiązać ze zmniejszeniem liczby zachorowań na niektóre nowotwory[xxvii]. Badania wykluczyły powiązania pomiędzy piciem kawy a liczbą zachorowań na raka jamy ustnej, przełyku, gardła, krtani, żołądka, trzustki czy jelita grubego[xxviii]. W spokoju o swoje zdrowie kawę mogą pić kobiety – nie wywołuje nowotworu jajników, piersi czy szyjki macicy oraz mężczyźni – nie przyczynia się do powstania raka prostaty[xxix]. Zaobserwowano natomiast, że picie kawy może wręcz zmniejszyć częstość zachorowań na nowotwory. Tak rzecz się ma z rakiem szyjki macicy – panie pijące kawę zapadają na niego o 26 proc. rzadziej[xxx] oraz nowotworami wątroby – ryzyko zachorowanie może być mniejsze nawet o 40 proc., w zależności od dawki kawy[xxxi], [xxxii]. Wciąż trwają badania nad wpływem kawy na nowotwory mózgu, choć dały już pierwsze obiecujące wyniki: u osób pijących co najmniej 5 filiżanek kawy dziennie ryzyko glejaka wydaje się niższe o 40 proc.[xxxiii]. Wielkim odkryciem było wykazanie, że regularne picie kawy zmniejsza ryzyko raka jelita grubego oraz u osób będących w trakcie chemioterapii z powodu tego nowotworu zmniejsza istotnie śmiertelność[xxxiv], [xxxv], [xxxvi], [xxxvii], [xxxviii].
Kawa napojem długowieczności
Wieloletnie badania pokazują rolę kawy jako składnika diety pomocnego nie tylko w prewencji niektórych chorób. Istnieją dowody na istotny związek między regularnym piciem kawy a niższym ryzykiem śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny[xxxix]. Naukowcy wciąż prowadzą badania w celu zrozumienia mechanizmu, który odpowiada za to, że kawa może być eliksirem długowieczności. Istotną rolę mogą odgrywać tu aktywne składniki kawy, o których dobroczynnym wpływie od lat mówią specjaliści ds. żywienia.
Kawa, dzięki zawartości różnych związków bioaktywnych, takich jak polifenole czy alkaloidy, jest napojem o właściwościach antyoksydacyjnych. Zwiększają one potencjał kawy w zapobieganiu rozwojowi wielu chorób, które znacząco obniżają jakość życia, również tych uznawanych za cywilizacyjne, jak cukrzyca czy otyłość – mówi prof. Jarosz. Sięgając po kawę, warto stosować się do norm dotyczących jej umiarkowanego, dziennego spożycia, określonego przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) na 3 do 5 filiżanek – wskazuje profesor.
Warto więc sięgać po kawę każdego dnia – dla zdrowia, dla przyjemności, dla dłuższego i aktywnego życia.
ZOBACZ TAKŻE:
„Kawa i zdrowie” to program informacyjno-edukacyjny, zainicjowany w 2017 r. pod patronatem Instytutu Żywności i Żywienia (obecnie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego) przez Fundację „Żywność, Aktywność Fizyczna i Zdrowie”. Jego celem jest promocja walorów zdrowotnych kawy oraz zmiana sposobu jej postrzegania poprzez obalanie mitów i przedstawianie faktów opartych na badaniach naukowych. Obiektywne i aktualne informacje na temat właściwości kawy oraz jej miejsca w codziennej diecie przekazywane są za pomocą strony internetowej www.kawaizdrowie.pl. Motywem przewodnim kampanii jest hasło „Od 3 do 5 filiżanek kawy dziennie. Codziennie. Dla zdrowia”, wynikające z opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), która mówi, że bezpieczne dla zdrowia, dzienne spożycie kofeiny to ok. 400 mg, czyli mniej więcej od 3 do 5 filiżanek kawy. Działania Programu wspiera naukowa Rada Ekspertów. Fot. ma charakter poglądowy.