Woda wróciła na „Saharę”

Jedna zastawka wystarczyła, aby „Sahara” w szczecińskim Nadleśnictwie Nowogard wypełniła się wodą. Powstał tam imponujący obiekt retencyjny, obecnie lustro wody rozciąga się na dwanaście hektarów. Pierwotnie „Sahara” była torfowiskiem, obszarem wodno-błotnym, niestety, zniszczonym wskutek odwodnienia wykonanego w XIX w. na potrzeby udostępnienia pokładów torfu, który eksploatowała miejscowa ludność.

Nazwa została ukuta znacznie później i prawdopodobnie wzięła się stąd, że latem, podczas suchych dni, odsłonięty torf przemieniał się w pył i wyglądał jak czarny piasek. Według przekazów osadników z lat 40. ubiegłego wieku można było zobaczyć wyraźne wyrobiska po wydobyciu torfu, a w części środkowej, w którym istniało lustro wody, znajdowały się resztki łodzi.

Wykopanie sztucznego rowu spowodowało wydrenowanie terenu z wody i znaczne obniżenie jej poziomu. Na pozbawiony lustra wody obszar zaczęły wkraczać drzewiaste gatunki pionierskie – brzoza i sosna. Po drugiej wojnie część „Sahary” została uznana za grunty leśne, chociaż nigdy nie dostarczały one drewna: teren pozostał grząski i niedostępny dla prac gospodarczych, a możliwe do pozyskania tam drewno nie przedstawiało dobrej jakości technicznej.

Aby odtworzyć warunki zbliżone do naturalnych, odbudować osuszone siedliska wodno-błotne i zachować pozostałe jeszcze torfowiska, Nadleśnictwo Nowogard wybudowało zastawkę stabilizującą poziom wody na wysokości 1,7 m.
W ten sposób powstał imponujący obiekt retencyjny o pojemności ponad 260 tys. m3, z lustrem wody rozciągającym się na 12 ha oraz obszarem wodno-błotnym z leśnymi siedliskami bagiennymi o powierzchni 25 ha. Zaniechano także jakichkolwiek zabiegów gospodarczych: nie tylko na samym obiekcie, ale również na terenach sąsiadujących, oddając rozlewisko i torfowiska w całości naturze.

Sahara jest jednym z najpiękniejszych miejsc w naszym nadleśnictwie, ale trudno dostępnym – mówi Tadeusz Piotrowski, nadleśniczy z Nowogardu. – Chcielibyśmy, żeby więcej osób mogło je zobaczyć, planujemy więc doprowadzenie na jeden z krańców mokradła ścieżki edukacyjnej.

Mimo znaczącego, wieloletniego deficytu wody „Sahara” nigdy do końca nie przeobraziła się w pustynię. Zinwentaryzowano tu leśne i nieleśne siedliska przyrodnicze: sosnowy bór bagienny oraz torfowiska wysokie i przejściowe oraz trzęsawiska. Chronioną florę reprezentują bagno pospolite, rosiczka okrągłolistna oraz licznie występujące torfowce. Z uwagi na podmokły charakter terenu i siedliska bagienne część powierzchni zaliczono do ekosystemów referencyjnych oraz lasów ochronnych. Więcej informacji o tym miejscu znajdziecie na stronie Lasów Państwowych.

Fot. Archiwum Nadleśnictwa Nowogard; źródło lasy.gov.pl